Danuta Cywickaniedziela, 24 kwietnia 20226 minut czytanialiczba wyświetleń: 1978

---

Upcycling – 9 żyć starych przedmiotów

Upcycling – 9 żyć starych przedmiotów

Less waste, zero waste, upcycling i eko.
Twórca Małego Księcia, którego znają dzieci i dorośli na niemal całym świecie, powiedział kiedyś, że Ziemi nie dziedziczymy po naszych rodzicach, pożyczamy ją od naszych dzieci. Jest w tym sama prawda, o czym przekonujemy się ze zgrozą coraz dobitniej. 22 kwietnia 2022 roku obchodziliśmy Dzień Ziemi. Z tej okazji popularna wyszukiwarka postanowiła cały dzień pokazywać zatrważające zmiany klimatyczne, których właśnie jesteśmy świadkami. Ekolodzy prześcigają się w podawaniu dat, kiedy nasza Ziemia powie „dość”, a każda z nich jest coraz bliższa. Może to właśnie czas, aby zastanowić się nad tym, jaką Ziemię oddamy naszym dzieciom? I co możemy zrobić, aby zminimalizować skutki wieloletnich zaniedbań?



Organizacje zajmujące się zieloną stroną planety co rusz organizują akcje uświadamiające na temat zagrożeń klimatycznych. Podpowiadają, co my, „zwykli” ludzie możemy zrobić we własnym zakresie, aby nie przyczyniać się tak bardzo do degradacji środowiska. W tym kontekście właśnie powstał dobrze nam znany recykling, czyli nic innego, jak przetwarzanie produktów już zużytych w nowe materiały. Recyklingowi można podać plastik, wytwarzając na przykład nowe butelki czy papier, tworząc z makulatury papier bąbelkowy. Upcycling nazywany jest niekiedy recyklingiem 2.0. To takie przetworzenie odpadów, które powoduje, że powstały przedmiot ma wyższą wartość niż bazowy materiał. W pewnym sensie jest zatem dziełem sztuki i formą ekspresji. Osobiście miałam okazję zobaczyć, jak stare reklamówki pocięte w kolorowe paski w rękach pomysłowych kobiet zmieniały się w nowoczesne torebki. W niektórych częściach świata upcycling nie jest wyborem, a sposobem na życie, czy nawet przetrwanie.
W duchu upcyclingu tworzy wielu artystów, zmieniając coś, co my nazwalibyśmy śmieciami w coś, za co jesteśmy w stanie zapłacić kilka tysięcy. Co ciekawe, pomysł ten nie jest dzieckiem naszych czasów. Już przecież Fontanna Marcela Duchampa powstała z czegoś, co nadawało się już na śmietnik. Z kolei na wybrzeżu Morza Północnego w Niemczech możemy zatrzymać się w hotelu, do którego wystroju w sporej części wykorzystano stare butelki. To miejsce upcycling zaliczyło na 6!

Sam termin upcycling pojawił się już w latach 90. XX wieku. Z tym terminem wiążą się ściśle również takie hasła jak less waste czy zero waste. Zwłaszcza to pierwsze – less waste, które oznacza nic innego, jak mniej odpadów. W praktyce przekłada się to na filozofię, według której należy żyć tak, aby produkować jak najmniej odpadów. Oznacza to zaprzyjaźnienie się z recyklingiem, upcyklingiem, DIY i produktami ekologicznymi. Z kolei termin zero waste to szerokie pojęcie pod którym kryje się odpowiedzialna produkcja produktów, ich konsumpcja oraz recykling. A także ich utylizacja w taki sposób, aby nie zagrażała środowisku naturalnemu.

Skoro jest upcycling, to musi istnieć i downcycling

Upcycling, jak wspomniano wcześniej, polega na takiej modyfikacji odpadów, aby w efekcie otrzymać rzecz o wartości większej, niż bazowa. Dowcycling to również forma recyklingu. Polega jednak na tym, że przedmioty otrzymane metodą downcyclingu mają niższą wartość, od początkowej. Przykładem będzie przetworzenie książki na papier toaletowy czy wypełniacz do paczek.

Piękno upcyclingu

Tworząc coś z niczego możemy uzyskać naprawdę piękne i unikalne przedmioty. Wystarczy odrobina pomysłu i inspiracji. Do przemiany butelek w wazon czy starych gazet w kolorowe konfetti nie potrzeba wiele talentu. Wystarczy przygotować odpowiednie materiały, zarezerwować trochę czasu i jeszcze więcej miejsca.

Torba z koszulki

Czego potrzebujemy:

• Stary T-shirt
• Nożyczki
• Igła
• Nić

Każdemu z nas zalega w szafie stary T-shirt, z którym nie chcemy się rozstać, a założyć już go nie wypada. Z powodzeniem jednak możemy zamienić go w funkcjonalną torbę na zakupy. Będziemy potrzebowali nożyczek, nici, igły i oczywiście koszulki.
Należy najpierw odciąć lamówkę oraz rękawy koszulki wzdłuż szwów. Następnie, po odwróceniu koszulki na lewą stronę, należy zszyć dokładnie jej dół. Nie trzeba do tego maszyny do szycia, z powodzeniem wykonamy to igłą i nitką. W kolejnym kroku trzeba T-shirt złożyć w pół i wykonać nożyczkami z góry do dołu niewielkie nacięcia. Kolejnym krokiem jest złożenie lewego boku (tak, jakbyśmy chcieli złożyć koszulkę do szafki) i znów nacinanie. I tak samo należy postąpić z prawym bokiem. W efekcie uzyskamy trzy rzędy nacięć-pasków na koszulce. Teraz wystarczy przewrócić koszulkę na prawą stronę i gotowe! Upcyclingowa siatka na zakupy gotowa! Oczywiście nacięć możemy wykonać więcej, jeżeli chcemy, aby torba była bardziej siatkowana.

Wieszak na przyprawy

Czego potrzebujemy:

• Deseczka
• Słoiczki lub buteleczki
• Pisak
• Klej na gorąco
• Sznurek

Jeżeli zostało nam trochę buteleczek lub słoiczków, szklanych czy plastikowych, i dysponujemy kawałkiem drewna czy sklejki możemy wykonać z nich rustykalny wieszak na przyprawy. Do tego będziemy potrzebowali pisaka i kleju.
W pierwszym kroku należy dokładnie oczyścić i oszlifować drewienko. Na tym etapie możemy pomalować deseczkę na wybrany kolor, lub zostawić ją w surowej barwie. Na deseczce należy zaznaczyć, w którym miejscu chcemy, aby znajdowały się nasze przyprawy. Najlepiej będzie odrysować zakrętki na desce. W kolejnym kroku warto odtłuścić zarówno deskę jak i zakrętki. Teraz wystarczy nałożyć odpowiednią ilość kleju na zakrętki, przykleić do deseczki i przytrzymać do związania. Aby wieszak mógł wisieć, deszczułkę po obu stronach przewiążmy na przykład sznurkiem jutowym. Teraz można już wkręcić słoiczki z przyprawami do zakrętek i cieszyć się własnoręcznie zrobionym wieszakiem na przyprawy.

Wiszące doniczki

Czego potrzebujemy:

• Pojemniki po kosmetykach
• Sznurek
• Farba
• Igła
• Nożyczki

Jeżeli ktoś jest miłośnikiem domowej dżungli, to kolejny pomysł z pewnością przypadnie mu do gustu. Plecione, ceramiczne, szklane czy drewniane wieszane doniczki wyglądają przecudnie. Ale niestety są dosyć drogie. Możemy na szczęście wykonać je sami w domu. Wystarczy mieć kilka starych butelek czy pojemników po na przykład żelu do kąpieli, ostry przedmiot (na przykład igła), sznurki, nożyczki i farby, którymi pomalujemy plastik. Do tego typu upcyclingu najlepiej sprawdzą się nie za duże butelki po szamponach do włosów lub żelach pod prysznic. Przecinamy je w połowie; można na ukos czy w falę; ograniczeniem jest tylko wyobraźnia. Następnie igłą wykonujemy dziurki po przeciwległych bokach. Jeżeli nasze kwiaty są cięższe, dziurki wykonajmy w czterech przeciwległych miejscach. Teraz wystarczy pomalować wybranym kolorem pojemniki i odczekać aż wyschną. Po wyschnięciu przewlekamy przez wykonane wcześniej dziury sznurki, sypiemy ziemię i wkładamy kwiaty. W takich doniczkach najlepiej będą czuć się sukulenty i kaktusy, gdyż tego rodzaju roślin nie trzeba dużo podlewać.


Taką doniczkę można wykonać również stojącą, chociażby z puszki po farbie. W dnie wykonajmy wtedy kilka dziurek do odprowadzania wody, a doniczkę postawmy na przykład na starym, ceramicznym talerzu. Jeżeli nie chcemy puszki po farbie malować, możemy ozdobić ją w inny sposób. Również w myśl upcyclingu. We wnętrzu w stylu boho doskonale będzie się prezentowała doniczka owinięta sznurem jutowym. Taki sznur do puszki można z łatwości przykleić klejem na gorąco. W salonie w stylu wiejskim doniczkę możemy obłożyć patykami przyniesionymi z parku. Tutaj również zda egzamin klej na gorąco. Innym sposobem na ozdobienie przedmiotów własnej roboty jest oklejenie ich muszelkami, kamyczkami, piaskiem, naciągnięcie na nie starego swetra czy skarpet. Ograniczeniem jest tylko wyobraźnia!

Coś dla milusińskich

Drapak dla kota
Czego potrzebujemy:

• Tuba tekturowa
• Sznurek
• Klej

Każdy, kto ma w domu kota (lub koty) wie, jak trudno uchronić ulubiony fotel od ich wszędobylskich pazurów. Jeżeli mamy jednak w domu jakąkolwiek tubę, na przykład dostaliśmy w niej plakat, możemy śmiało wykonać z niej drapak dla kota. Będą potrzebne jedynie nożyczki, klej i sznur; na przykład sizalowy. Teraz wystarczy sukcesywnie nakładać klej na tubę i powoli i ciasno owijać ja sznurem. Na takim drapaku koty chętnie będą ostrzyły pazury.

Zorganizuj chaos

Czego potrzebujemy:

• Rolki papierowe
• Nożyczki
• Klej
• Karton

Z takiej tuby, i na przykład rolek różnej wielkości, chociażby po papierze toaletowym, ręczniku papierowym czy folii aluminiowej możemy stworzy organizer na długopisy na biurko. Wystarczy, że rolki przytniemy na odpowiadające nam długości; mogą to być te same długości, ale lepiej będzie, jeżeli każda rolka będzie miała inną wysokość. W ten sposób tak samo wygodnie przechowamy pióro czy długopis oraz już utemperowany do połowy ołówek. Każdą z rolek można ozdobić dowolnie. Sznurkiem, bibułą, brokatem, farbami. Następnie pionowo naklejamy tuby na odpowiednio docięty karton, na przykład po butach, jednocześnie przyklejając je do siebie bokami. Taki organizer może nam służyć na pewno przez dłuższy czas.

Coś większego

Mając czas, zdolności oraz elektronarzędzia możemy pokusić się o upcycling na większą skalę. Często możemy znaleźć ogłoszenia, że ktoś odda palety, lub odsprzeda je za naprawdę niewielkie pieniądze. Mając nieco miejsca oraz możliwość możemy spróbować wykonać meble z palet. Takie meble mogą służyć zarówno w ogrodzie jak i w domu. Z palet można wykonać cały komplet mebli; kanapę, łóżko i stolik. Odpowiednio wykończone będą się prezentowały bardzo stylowo.



Jeżeli odziedziczyliśmy starą szafę po babci, rodzicach czy poprzednim lokatorze możemy w prostu sposób uczynić z niej modny mebel w stylu vintage. Oszczędzimy pieniądze, które wydalibyśmy na nowy mebel, środowisko; ponieważ nie trafi na śmietnik kolejny gabaryt i zyskamy mebel, jakiego nie ma nikt inny. Pomysłów na renowację szafy jest mnóstwo. Wspólny mianownikiem jest rozkręcenie szafy i dokładne jej oszlifowanie. Następnie możemy taką szafę pomalować lub nałożyć olej uwydatniający rysunek drewna. Drzwi szafy możemy okleić, lub całkiem wyciągnąć z nich środek i wymienić na ratanowe siatki. Gałki szafki wymieńmy na takie, jakie będą pasowały do naszego stylu i voilà; modny mebel w stylu vintage już gotowy.

Zatem niezależnie od tego, czy jesteśmy amatorami filozofii less waste, recyklingu, czy lubimy nieszablonowe rozwiązania w domu, opłaca zaprzyjaźnić się z terminem upcycling.